A MANPHA NUMEITE

Siamah Lun (MAG)

 …Tua hi a, na khempeuh, Pasian kiang panin a hong pai ahi hi. (1Cor. 11:12)

“No Numeite” cih kammal pen ka neu tung a kipan ka zadah mahmah hi.  Tua kammal sungah mawhsakna, neumuhna, nenniamna, hawmthawhna, deidanna le simmawh bawlna kilangh hi.  Tua tawh kizui-in numeite lungsim zong thanem pah a, pasalte tawh mapang khawm zo dingin kingaihsun ngeilo uh hi.  Kimanna nei mello, ngaihsutna zang loin, guallelsa a mite nungzui-in, a kisawl peuh semsem lel ding khat mah bangin hong kingaihsunsak den hi.  Tua ahih manin numei ka hih pen ka hehsuak a, pasalte ka eng mahmah ngei hi.  Tua ahih leh, bang hangin Pasian in numei bawl ahi hiam? Pasian hehpihna tawh gupngah kitelin, Lai Siangtho sim a, thu ka nget ciangin Pasian’ piansakte ka telmuh semsem hi.  Numeite’ thupina mu-in numei khat ka hih ka lungdam thei ta hi.  Numeite pen mun khempeuh ah kisam mahmah/ alo thei lo dinmun ah om ahih manin, citak, hanciam, Pasian’ thu mangin om hi leh na lianpipi a semzote, mi manpha mahmahte ahih lam ka tel a, numei ka hih ka angtang mahmah zaw ta hi.

  1. Numei A Kipiansakna (Pian 2:20)

Lai Siangtho sungah Adam le Eve pen Pasian in naupang panin na pantah lo a, khangcingsa, lawmta, pumkhat, innkuanin na bawl masa ahih manin Nupi Papite’ dinmun mah tawh gensuk masa ni.  Ahi zongin i gennop pen nupite bek hi lo a, nungak, numeinote zong kihel hi.

Adam amah kia Eden huan sungah omin pawl ngai mahmah hi.  Pasian in a bawlsa ganhing namkim a banbanin lak hi.  Adam in zong en kawikawi hi.  Amin ding phuak ciat a, tua mah zui-in tuni dong ganhingte min kilo hi.  Adam min phuahsa vive ahi hi.  Tua sung pan a zonzon, ama kisap khat mu zo tuan lo, lungkimna ngah thei lo hi.  A lung zuangin a kisam khat om den hi.  An huansak ding, puan sawpsak ding hi pah lo hi.  Eden huanah an huan kisam lo hi.  Inn nasem kisam lo hi.  Ahi zongin mipa ahuh ding lawm hoih, kithuah pih ding, thu kikup pih ding kisam teitei hi.

Adam a lungkim zawhloh lam Pasian in mu hi.  Amah tawh kituak dingin ama pumpi mah la-in, numei Eve bawl hi.  Amah a huh ding ci hi.  Amuh phetin Adam lungkim mahmah hi.  Ka pumpi, ka si ka sa hi, ci hi.  Eve pen Adam bangin Leivui pan kibawl loin Adam nakguh pan kibawl hi a, Adam ii taksa mah ahi hi.  Tua ahih man in Numei/zi om lo in pasal pen a pumpi bit zo lo hi.  A nuntakna bukim lo hi.

Mihing (pasal) khat a pian nak leh a om lo thei lo a kisam khat om a, tua in numei hi.  Zi ding bek hi lo, unau sungah zong sanggam numeite kisam leh manpha mahmah hi.  Numei/ zite pen sawltak ding ci lo hi.  Pasal ahuh ding ahi hi.  A lungkimna, a bucinna ahi hi.  Tua ahih manin, nang loin leitung ah bukimna om lo, cih na phawkkul hi.  Aval na hi het kei a, a kisam pha mahmah khat na hi hi.  Hatok a bitna dingin ha i suankik mah bangin pasal pumpi hemna a phopkik ding, a kisam satak i hi hi.  A kisapna om ahih manin innkuan sung a ding numei/ tanute Pasian in piangsak hi.

  1. Lai Siangtho sungah A Manpha Numei Pawlkhatte

Sarah:  A pasal Abraham zahtak mahmah hi. A vaihawmna peuh nial loin zui tangtang hi. Abraham vaihawmna a zuih laisiah buaina om lo hi.  Sarah in thu vaihawm a, Abraham in a zuihna hangin buaina piang hi. Ta a deih luat manin a nasemnu le a pasal lumkhawm dingin vaihawm hi. Tua hangin Abraham suante sungah tuni dong gal veng lo hi.

Ruth:  I theihsa bangin a teeknu it mahmah hi.  A pasal a sihkhit hangin ciampeello, nungkik lo hi. Nu le pa anglum zuat kik ding sangin gentheih ding teel zaw hi.  Pasian a lungkim ahih manin suan le khak pia a, Jesuh Khris khanggui sungah kihel kha hi.  Ama tangthu pen Lai Siangtho sungah bukhatin kikoih hi.

Esther: Kumpinu asuah thupi kisa hi.  Lamdang hi.  Hampha hi.  Ahi zongin Pasian geelna khat om a Israelte kihotkhiatna ding ahi hi.  I hauhna, i zaliatnate Pasian le a mite a ding a hih ding thupi hi.  Numei khat ahih zenzen hangin, Pasian Kha Siangtho makaihna tawh pilvang takin gamta ahih manin a minambup honkhia zo hi.  A thahat mahmah Ahasueras kumpipa lungkimsakin, kumpipa’ thuneihna tawh a minam hu zo hi.

Raharb (Joshua 2, 6): Ngaihsun vat leng a minam  le Jericho khuapi a susia, a muhdah huai mahmah numei nu hi.  Numei kizuak, ginalo khat hi. Ahi zongin Pasian le a mipawlte lamah pang gige hi.  Mite neu-et, pampaih mi khat hi mah ta leh, pasalte sep ngamloh, thukante selsimna tawh aluang khaam a Israelte a panpih ngam galhang mahmah numei khat hi.  I minam, i gam it ciat, kemnuam ciat mah hi hang.  Ahi zongin Pasian lamah i pan kei leh lel veve ding hang a, Pasian mite a pawlpih theite gualzo hi.  Israel mite a panpihna hangin a innkuan in bitna ngah bektham loin, Israel minam sungah mikim ngah khak loh Jesu Khris khanggui sungah hong kihelkha lai hi.  Numeite pilvang peuh leng ei panmun ding om lua hi.

Abigail (1Sam. 25): Mi hau mahmah Nabal zi hi.  Kiniam khiat in tei le meilhoih a thuah numei ciim khat hi a, a pasal pen a gamtatsia mi khat ahi hi. David kumpi a suahma, kumpi Sawl in thah sawm ahih manin gam sungah a nungzuite mihing zaguk tawh galtai in a om laitak ahi hi. David le a nasemte in gamsungah Nabal’ tuucingte panpih in hu den uh hi.

Ni khat David in Nabal kiangah a mite sawlin nek ding ngensak hi.  Nabal in kumpi langpang ci-in huh nuam lo hi.  David hehin a mite zali tawh namsau tawi-in kithawi a “Nabal neihsa tungah thaman la lo a nasep hoih ka bawlteng amah in thuhoihte asia tawh hong thuk hi.  Zingciang ama neihsa khempeuh lakah pasal khat zong ka siit tak leh Pasian in kei hong dawm kei ta hen” ci hi.

Hih thu Nabal zi Abigail in a zak ciangin manlangtak kithawi a, nektheih honpi pua-in David le a mite dawntuah dingin a pai hi.  A pasal khialhna hangin David tungah thuum a, keima khialhna hi, hong maisak in. Nikhat ni ciang Pasian in nang hong lamto ding a, tua hun ciang na lungnop lohna dingin bang hang mithatin phula ding na hi hiam, ci hi.  David lungsim sukha a, mithah nading pan a hong khaam na hih manin Topa min thang hen, nong thumna kong dawng hi.  Lungnuam in ciahkik in, ci-in a letsong puakte sang hi.  Hih thu Nabal in a theih ciangin lau lua-in a lungtang khawlvat a, ni sawm khit ciangin si hi.  David in a theih ciangin a nasemte sawl a Abigail a zi dingin la hi.

Hih thu i et ciangin, Abigail in Pasian mite lamah pang hi.  David pen kumpi langpang/ singnuaimi hi, ci-in a pasal muh bangin mu lo hi.  Pasian sathau nilh pa zahtak hi.  A pasal khialhna ama khialhna bangin gen a thuumsak hi.  David a sinso laitak phulak ding a ngaihsutna, Pasian muhna ah a khialh loh nadingin khaam zo hi.  David zi ding a ut man hi lo a, Pasian mite a panpih kawmin a innsung a huu ahi hi.  David zi ding ut a mai et hi leh, David in tenpih lo zaw kha ding hi.  A pilna, a ciimna le a hangsanna hang, le a innkuan a ding a kikhamna hangin Pasian in thupha pia a, kumpinu suak hi.

  • Bang hang hiam cih leh numei pen pasal tung panin a kipiangsak hi a, pasal pen numei sung panin a suak ahi hi. Tua hi a, na khempeuh, Pasian kiang panin a hong pai ahi hi. (1 Kor 11-12)

*  Numei le Pasal pen deidan theih hi lo hi.  Khat le khat a kinga kawikawi ahi hi.  Numeite nawl khin ding ahih loh mah bangin, pasalte khenga numeite gamtat gawp ding zong Pasian in hong geel sak lo hi.

  • Na hoih nading un puatham kizepna ahi sambawlna, kham le suangmanpha tawh kizepna, puan hoih nono silhnate na bulphuh kei unla, Pasian muhna ah a manpha mahmah ahi lungsim puakzia, a tul thei lo sunglam hoihna na bulphuh zaw un. (1Pet 3:3-4)

* A manpha numei i suahna dingin, Lai Siangtho tawh kituak, Pasian deihna bangin puatham kipuahna sangin sunglam kipuahna i thupi ngaihsut zawk ding ahi hi.

  • A dik numei kizahtak a, a diklo numei min dai hi. (Pro. 11:16)

*  Numeite’ gualzawhna pen thatang suang ding hi lo a, sunglam power ahi hi.

Zomite khanglui ngeina bek hi lo, Lai Siangtho sungah Israel mite ngeina ah zong numeite pen kimasak het lo a, deidanna tam mahmah hi.  Tua zah khop in numeite hong makaih khak ciang picing zo sam lo-in, buaina tuamtuam piang thei hi.  Ahi zongin Thuciam Thak hun tak ciang, Jesu Khris hangin kideidanna om nawn lo a, Jesuh na neih nak leh Ama hihtheihna nang a hi a, numei pasal a kibangin maipha i ngahthei ta hi.  Praise the Lord!

Tua ahih manin Jew mi le Gentail mi, sila le sila ahi lo, numei le pasal cih bangin kideidanna om nawn lo a, note khempeuh Khris tawh na kipawl na hangun pawlkhat hi in, a kibangkim na hi uh hi.  (Gal 3:28)

  • Numeite in zong pulpit ah Pasian kammal gen khuan kihong ta a, biakinn sungah gamlum in mi gensiat ding kiphal lo hi.
  • Pasalte zong innna semin zite huh ding pen niamkiatna hi zenzen lo a, Pasal pilte in a pumpi (azi) it in dawm hi.
  • Pasal tawh liangko kikimin sep khuan kingah ta a, Pasalte nuaisiah ding Pasian deihna hi lo zel hi.
  • Zite simmawh theih nading thu om lo a, Pasian a zahtak mi in a innsung lam hi.

Tua hi a sanggamte aw Jesuh Khris na neih ding nambat khat ahi hi.  Jesuh neite in a dinmun a tel kul hi. Numei ahih hangin thanemna ding om lo a, pasal ahih hangin kiphatsak nading om lo hi. Pualam kizemna zuaupi hi a, Pasian zahtakna le lungsim hoihna tawh a kizem numei in a phattak numei ahi hi.  Jesuh tawh ma na pankhop leh na zawhlah ding om lo a, na innkuan sung a bitna ding nang tungah kinga hi. Na tate nangma pattahna zui-in hong khanglian dinga, na pasal puk loh nading nang khut sungah om hi.  Nauluai a vei khut in leitung uk a, khukdin a thungetna in thusiateng ahoih lamin kiheisak hi.  Na awkhum in sinsona daisak a, kamnem tawh na zolna hangin a puksa khat thokik zo hi.  Sianthona tawh na pumpi na kepbitna in na pasal’ kham lukhu hi a, Topa minthanna kilang sak hi.  Na manphatna kitel a lungdamna tawh Pasian deih bang in na nuntak leh a manpha mahmah numei na hi hi.