Kammal zatzia

  1. A tuampian kammal pawlkhat
    1. Ei le Ko

Ei pau in “ko” a cih  khit ciangin “ei” teng kici beh thei lai hi. Ko lak pan ei teng/ eiteng lak pan ko teng, cih danin khenbehna-in kizang hi. Mi dangte in hih bang kammal nei lo uh, ci hi. Mikangte in we/us zang uh hi.  We/us khen behna kammal om lo hi. Hih hang mahin eimite pen a kikhen phadiak/ a kithutuak lo pahdiak minam ihi diam, ipau ikam ah bel kikhen kideidann a kammal bel Leitung minam lian Pau pi hong lak hi.

 

    1. Zaknop – Laibu simin a thu hoih isak ciangin “zaknop” mah kici hi. I bil tawh i zak bangin kigen hi. Video/ lim bangin i mit tawh imuh ahih hangin hih laibu muhnop tak ei, kici ngei lo hi. Tu lamlam ciangin, “simnop” zong kizang tektek hi.

 

    1. Puakpaih – I tupna i tunma le a kipatna pan vante i puak kik theihna dingin mun khatah i puak vante suahkhiat photna pen “puakpaih” kici hi. Gentehna: Inn lam ah van pua-in lam lang khanwg i tun’ ciangin a vante tua lai mun ah ikikoih ikinusia photin a puakcilna ah paikikin kipua kik leuleu hi. Tua i van isuahkhiat photna pen “Puakpaih” ahi hi.

 

    1. Laklawh – Na khat peuhpeuh ihih isep laitak, man dektak napi zom thei nawn lo-in na dangkhat sem ahih kei leh khawl/tawp bawlphatin tua a vanglak mahmah a nopmawh pen “laklawh” kici hi. Gentehna: An ne laitak, kham nai lopi, vak dingin hong kisap ciangin i annek pen man nai lo, bei nai lo, i gil vah nailo  hangin duh laipipi-in kham dektaka khawlna ahih kei leh an bei kiau pen “laklawh” kici hi. Duh lai pian cih nopna zong hi kawm hi. Nasem laitak bang hi leh, anasep zom nuam lai, zop ding om, man detak cihna hi. Kawlte pawl khat bangin hong zat pihin, “laklawh dekua” ci nong uh hi.

 

    1. Ahih hang – thu khat gengenin “ahih hang” tawh i zop ciangin i gensa teng a suphiat gai hi samlo napi, tua igensa tawh a kilehbulh khat a gen sawm ihi hi. Hih kammal tawh kizom a i gen pen in i gennop taktak pen hi zaw hi. Mikang kamin “Despite/ Despite of” cih kammalte tawh kinai penin ka um hi. Gentehna: Amah a mel a hoih hi. Ahi hangin a gamtat hoih kei. Hih lai ah a mel hoihna a gen hangin a gennop taktak pen in a gamtat hoih lohna hi.

 

  1. Tatzia/ hihzia agen adverb kammalte

Hih mun ah i gennop pen in hihna sepna lak verb khat peuh tawh i gawm adverb tam mahmahte ahi hi. Gentehna: Pai duahduah, pai nauhnauh, pai lanlan,…, etc..Verb khat nungah kisim zolo zah dong dingin hih dan kammalte tampi inei hi. I zat ciangin zong a gennop bun mahmahin i mitkha ah kimu thei pah hi. Hih kammalte en leng, a hoih lamsang a hoih lo lam tamzaw, a hoih lo lam ah kizang zawdeuh hi. Tua manin i zat ciang ngaihsun a zat ding hong thupi ding hi. Kampau lam mipil khat’ gen ka sim ngei khat ah hih dan a tatzia hihzia a gen adverb tampi a neite pen leitunga mi namneu kampau kicing nei lote ahih uh hi, ci hi. Pau picing Kawlpau, Mangpau cihte in hih dan a a bei theilo adverb nei lo uh hi. Kampau picingna hi a, ahi kei zongin tua kammalte in i lungsim sunga i gennop thu pen midangte tungah mantak a a puak theih ding a thupi pen hi dingin ka um hi. Hoih kei, hoih hi, a ci ka hi kei a, a kisapna mun bekah zangin kidawm takin zang ni.

 

Thukhupna

Zolai le Zopau pen a picing lai/kampau hi nai dek lo ahih manin zuun to, puah toto ding ahi hi. Kammalte zong beh laplap ding leh malgawmzia zong a kikhel toto ahi hi. Zolai malgawmzia pen i awkaih zui-a kigawm le a simnop a telnop dinga kigawm zong hi. Tua manin a tamzaw zatdan zong a kizui cih ahi hi. Nung lamin i gensa mah bangin lailam i mipilte kigawmna ahih ZCLS lamlahna zui-a kipai zong ahi hi. Zomite ii a thupi pen Literature laigil in Laisiangtho ahih manin Tedim Bible 2011 (2013 a ci zong om) pen i ettehpi pen ahi hi. (Tua lo version dang zong tampi om hi) Zolai uuk le a kemcing nuam peuhmah in hih a tunga Laisiangtho Version ii malgawmzia le kammal zatziate mah etkakpi in nei leng kei ii mimal ngaihsutna ah hoih penin kibangkim (uniform) baih pen dingin ka lamen hi.

 

(Etkak: Zomi Literature: Quo Vadis? By Rev. Pau Lian Mang – A PESTEL Talk video on Facebook)