Zomi numeite’ tavuan

Numeite’ tavuan tawh kisai-in Laisiangtho bulphuhin kikup ding thupi kasa hi. Pasian in leitung vantung le na khempeuh abawl khit ciangin mihing pen ama lim (image) le meel (likeness) sun dingin hong bawl hi (Pian 1:26-27). Numei pen a pasal huh dingin bawl a, amaute gel pen Pasian bawlsa na khempeuh tungah uknaza a neidingin tavuan na pia hi. Hih thute limtak i ngaihsut ciangin numeite’ tavuan nam li-in kimu thei hi.

I. Numeite in eimah le eimah “Kua ka hiam? ” cih (identity) i kitel ding kisam masa pen hi.

Numeite in Topa Pasian lim le meel asun i hihlam i phawk ding thupi mahmah hi (Pian 1:31). Tua ahih manin numeite in nisial limlang mai ah i kipuah sialin, “Pasian lim le meel sun ka hih manin hoih mahmah ing” cih den ding tavuan i nei hi.

Pasian lim le meel sun na hih lam phawk kha loin nang le nang na kihawmthawh den kha hiam? “Ka mel hoih kei, ka form maan kei, ka ci vom lua, thau lua ing, tom lua ing, ka sam mahmah hoih sa keng” cih bang in na phunphun kha hiam? Tua bang a na phunphun leh nang hong bawl Pasian a ko siasia, a gen siasia na hi hi.

Tuhun nungakte (nupi pawl khat zong) in eite hong piangsakpa, Pasian tawh kisut ding sangin model nungakte, mintamite peuh tawh kisut ding hanciamin, Pasian a thei lo, a zahtak lo, leitung nopsakna a bulphuh nungakte kizepzia, kipuahziate zui nuam uh hi. A sawt teh nikten puansilh a kipan vanzat inn le lo dong, na khempeuh hong eng uha tua nate ngah theina ding a hanciam luatna lam un, Pasian’ thuman thutak lampi pan hong pialin leitung deihgawhna, cilesa lunggulhna sungah (IJohn 2:15) hong kiasuh uh a, zumhuaina, dahhuaina mun tung thei uh hi.

Numei pawlkhatte in Zomite lak, Pasian thu-um mite lak nangawn nuamsa thei nawn loin Pasian theilo, milimbiate peuh tawh kizui kawikawi in Pasian kiangpan gamlapi paikhia uh hi. Bangzah tak in dahhuai hiam? Zomi numeite aw, ei hong bawl Pasian hi napi, dawimangpa tawh i kisut khak lohna ding kidawm ni.

Tua a hih manin numeite’ tavuan amasa pen le athupi pen in, ” Pasian lim le meel sun den ding, keem den ding hihang (Ephet 5:1-2). Tua bang i gen ciangin numeite kipuah lo ding, khantohnate pampaih ding cihna hi loin, a kilawm a kituak ciang khinkhai thei a, Pasian mai le mite mai ah a kilawm ciang i ngaihsut theih ding thupi ka sa hi.

Tua bang ahih kei leh, koici bangin Pasian lim le meel i kem zo ding hiam? Nupi i hi zongin, nungak i hi zongin ei hong piangsakpa Pasian’ mai ah kiniamkhiat in, ama pahtakna dingin i nungta ding hi. Na khempeuh ah i Topa Pasian pen amungpi in koih denin, ama deihte deipahin, ama deihlohte i deih kei ding hi. Tua banga Topa Pasian i zon ciang in i lungsim deihnate amahmah in hong kicingsak ding a, Topa lim le meel a sun tanute i suak ding hi. Topa Pasian tawh i kisut toto ciangin, leitungnate hong vukcipna pan suakta-in, i lung zong hong nuam toto ding a, Pasian ei tungah hong lungdam a hih manin i sep i bawlna khempeuh mapai-in i daupai semsem ding hi.

II. Zi in Pasal huh(support )ding tavuan nei hi.

Pasian in numei masa Eve a bawlna thu in “a pasal, Adam a huh ding” ahi hi. Hihpen Pasal nei numei(Zi)te in i seploh a phamawh Pasian hong piak i tavuan ahi hi.

Tua ahih leh zite in Pasalte bang cibangin huh thei ding i hi hiam? Laisiangtho bulphuhin i ngaihsut ciangin zite in a pasal thu mang leh, Pasalte a huhtheihna lianpen hi, ci-in ka ngaihsun hi. Zite in a pasalte thuman ding pen Laisiangtho’ deihna hi (Ep. 5:22-24).

Nupi pawlkhat in a pasal’ ukna mang cih thadah, amaute’n a pasalte uh uk nuam zawsop uh hi. Innkuan sung thu vaihawm makai ding pen pasalte hi zaw hi (Meigongte sim loh). Zite pen a pasal sangin pil zaw taleh, cidam zaw taleh, innkuan lutang pen pasal mah ahi hi.

Nupi pawlkhatte leuleu in ” Ka pasal in hong it mahmah a hih manin kei thuthu-in kai ning” ci-in lehtat ta leuleu hi. Nupite, zite aw, i pasalte hong it hong muannate a hi lo lamin zang khial kei ni. Banghang hiam cih leh tua bang gamtatna in Pasian’ thupiak a palsat i hi hi.

Pasian’ thupiakte i zuih ciangin Pasian kiang pan hong pai thuphate i ngah thei pan ding hi. Tua bang hi loin Pasian hong thupiakte i zuih kei leh, i innkuan sungah i ngah ding thupha, “cidamna, lungnopna, neih le lam, khantohna ” cihte i taan kha ding hi.

Ahi zongin zite’ thuak zawhloh ding zah a gilo, khut zang den keei a, kihtak huai pasal pawlkhat om zel a, tua bang pasal a neikhate in pumthuak mawk ding hi loin, beh le phung, pawlpite tawh hoihtakin kikum a thuhilh ding a,  a hihzawh kei leh kumpi upadi bang a sep huaite septoh ding hong kul ding hi.

III. Zi (numei)te in tate kep ding tavuan i nei hi.

Nupi (zi) te in tate hoihtak a khantohsak ding tavuan lianpi i nei hi. Pasalte’n tavuan nei lo cihna hi loin, numeite’ tavuan lian zaw i cihna ahi hi. I tate Pasianthu le gamtat hoih, lungsim hoih hong neih zawhna dingin hong pattahsak ding pen  saangsiate, sunday school siamahte bek peuh hi lo zawin ei “nute” mah a thupi pen i hi hi.

Nupite aw, nang ma’n (mah in) zuauthu gengen napi, tate kiangah “mi khem ke’n,” nang mah thadah napi, tate kiangah” kizen un”, nang ma’n mite gen siasia napi, na tate kiang ah “mi gen sia ke’n” cih mawk pen thu hi lo hi. Na inn sungah nang mahmah in Laisiangtho sim ngei lo, thungen ngei lo pi, tate kiang ah ”Pasian’ zahtak un, Laisiangtho mun lotngah un, thungen den un” ci a sawl pen thu mahmah hi lo hi. Ei Zo paunak ah ” Sakhi a pi san, a no san” ci a hih manin nupite in tate a ding limhoih i lah ding tavuan lianpi i nei hi.

Nupi (zi) te in tate kep ding, cing ding tavuan i nei hi. Pawlkhatte in a tate don lo khoi loin, mi lakah khah zauin mipite nawngkaisak den mawk uh hi. Naukep pen pasalte’ tavuan hi zenzen lopi, a pasalte uh peuh naukemsak cingsakin amau tu ziauzuau uh hi. Tua pen mibatna, picinna bangin ngaihsun laidep uh hi. Tate limtak a kem nuamlote pen Pasian’ thupiakna a don lote mah i hih lam ei nupite’n phawkin kipuahpha ni.

Nasem a kuankhia a hi lo, inn a om zite in na pasal a nasepna pan hong ciah ciangin gim mahmah, khat veivei nasep a senpii loh hun ciangin na pasal naucing peuh, nasem peuhin sawl kei in. Phun daidai kei in. A tawldam theihna dingin tuivot, niangtuite pia-in maitai takin na vaidawn den in. Tua bang na hih teh na pasal nang tungah hong lungdam ding a, innkuan sung hong nuamin Topa Pasian in thupha hong pia ding hi.

Ei Zo mi numei pawlkhat leuleu, Pasian thu kin lua, uk lua cipongin, a inn ah limtak om ngei loin, a pasal, a tate le a innsung vaiteng nusia-in vakvak mawk uh hi. Antang, thungen, thuhilh cipongin ama innah om ngei loin mi’ innteng ah vak kawikawi-in ama tavuan taktak pen thudon kha lo uh hi. Zomite i paunak sung khatah ” Pasal vak hatin sum le pai mu a, numei vak hatin thusia mu hi” na ci hi. Pasian in nupi (zi)te pen inn le lo, tu le tate tungah i sep ding a hong piak tavuan pen sem lo pi-in Pasian thugen, thungen a vakvak dingin hong deih masa lo cih, phawk tawntung ni.

IV. Numeite le a pualam a nasepkhiatna

Numeite le a pualam a nasepkhiatna i cih ciangin leitung pilna le siamnate zang khia a, mi manpha suahna ding cih nopna ahi hi. Piancil 1: 26-28 ah Pasian in Adam le Eve leitung ukna zaa na pia hi. Leitung uk cih ciangin, leitung le leitung a om na khempeuh a nei (possess)pen Pasian hi a, mihingte in tua Pasian’ neihsa leitung pen a Neipa’ deihna tawh kituak a uk ding (steward nasempi) te i hi hi. Tua nasepna sung ah pasalte sep ding a om mah bangin numeite sep ding le septheihna ding thu (right) zong Topa in hon gpia hi.

Tu hun ciangin Pasian’ hehpihna tawh pilna, siamna, theihnate khangto semsemin Pasian in hong lamto ta hi. Numeite’n amau pilna le siamna zui-in a pualam nasepna hi taleh, tavuan lian pipi hi taleh a sem tampi i om ta hi. Nidang lai-in Zomi numeite pen lai thei loin lo kho ding bek, inn na sem ding bekin kizang hi. Ahi zongin tu hun ciangin leitung pianziate hong khangto-in numeite zong pilna, theihna kibehlap to bek thamloin tuate zontoh theina ding lampi zong kihong semsem a hih manin lungdam huai mahmah hi.

Tua tawh kisai-in tuma kum(30) laikhawng a kipan nitumna gam lam panin “Feminism” (Numeite bulphuh ngaihsutna) kici khat hong piang khia-in leitung mun tuamtuam hong zel hi. Feminism pen a kizatzia nam tuamtuam a om hangin nampi (2) in kikhen thei hi. Khatna pen “Biblical Feminism” (Laisiangtho tawh kituak a numeite a ding ngaihsutna) hi a, a nihna pen “Secular Feminism” (Leitungzia bulphuh a numeite a ding ngaisutna) ahi hi. Secular Feminism a auangpaite in na khempeuh ah pasal le numei kizakim hi, cih nak gen uh a, a tawpna ciangin zite in pasalte thusim nawn lo, dem gawpin pasalte sep khempeuh sem nuamin numei a hih lam nangawn uh mangngilh uh hi. “Biblical Feminism” (Laisiangtho tawh kituak a numeite a ding ngaihsutna)te in a hih leh Pasian’ lim le meel i sutna, le Pasian in leitung nate tung ah ukna hongpiakna i bulphuh hi. A tung a No.I  a i gente pen Biblical feminism pan a hong pai ngaihsutna ahi hi.

Kong it Zomi numeite aw, Pasian hongpiaksa i pilna i siamnate tawh Pasian in ei sep ding a hong piak tavuante i sep tohtoh ding pen Pasian’ deihna ahi hi. Tu hun ciangin numeite in nasep lian pipi, zato siavuanpi, sitni, engineer, saang siapi cihte ah a sem ki-om khinta a biakna lam ah zong Laisiangtho saangsia, Pawlpi kem Pastor, missionary, evangelis cihte zong numeite in semta hi.

Tua ahih manin ei numeite in Pasian hong piak i ”talent”te phumphum nawn loin Pasian hong deihsakna teltakin kan siamin a hoih pen, a sang pen i tunna ding i hahkat ding hi. I innkuan, i minam, i gam i lei a puah zote i suah zawhna ding le Pasian min a thangsakte i suahna dingin Pasian in hong deih hi.

Tua bang i gen ciangin midangte simmawhin thangpaai-in va dem gawp ni, cihna hi lo zawin Pasian hong deihsakna telin, tua ei a ding a Pasian hong piak ngimna hoih visionte i tun zawh mateng hanciam ni, cihna hi zaw hi. Tua bang i tun zawhna dingin ei le ei kineumuhna, thadahna, thanemnate Topa’ min tawh paikhia-in cihtakna, thumaanna, hanciamnate tawh i sep nak leh, Topa Pasian in hong gualzawh pih ding hi. Zuauna, zulhtatna, hazatna, ki-elna, le cilesa lungsim khempeuh paikhia-in lungsim hoih, lungsim siangtho tawh Pasian en gige-in i nuntak nak leh Pasian in a sangpi ah hong lam toto ding hi. Zomi numeite a etteh huai, mipil, misiamte i suahna ding Topa Pasian in thupha hong pia ciat tahen.

Lai-at: Dr. Mary Hau Lun Cing

(Dr. Mary Hau Lun Cing pen Zogam khanlawhna pupi Rev. Dr. Hau Lian Kham’ zi hi-in Indiana Polis a sitni Lun Kham Pieper’ nu hi. Hih thului pen Zomidaily pan kila kik hi. Online ah a simnuamte in hih link ah kisim thei hi. https://zomidaily.org/zomi-numeite-tavuan-dr-mary-hau-lun-cing/)