Itna tawh

Ei Leitung mihingte i tenna khua, i tunna gam khat peuhpeuhah nuntak khuasak theih nadingin, lawm le gual, veng le pam, le biakna pawlpi i nei hi. Mihing ihih mah bangin khat le khat kikalah itna masuanin, ma i pan khop theih ding thupi hi. Mihing pen mihing bangin i kimu loh ciangin, buaina le hak satna in ong nungzuih thei pahpah hi. Lai Siangtho sungah “Keimah in mihingte pau a tuamtuam le vantung mite pau nangawn ka pau theih hangin itna ka neih kei leh a bil-aphuai zam le daltuah kitum tawh a kibang lel ka hi hi.” (1Korin 13:1) Tua ahih manin mihing pen mihing bang, i muh theih nadingin, Itna mah i neih theih ding kisam masa pen hi.

Kawlgamah 1962 kum (မဆလ) ukna buluh hong kipanin, Kawlgam bup mipite tungah lungsim ngaihsutna tawh kisai (Psychological Warfare) tuni dong ong nei toto uh hi. Gent; Golhgukna lungsim, Hazatna lungsim, Elna le engna cih bang atuamtuam…Tua bektham loin hih hunsia pan kipan mipite tungah ngaihsutna (Opinions) Kineu muhna, (attitude) zahkaina, (emotions) kilauthawng sakna lung sim, Zia let ongte (behaviours) ong hencipsak uh hi. Tua ahih manin Minam sung, Biakna sungah Itna, cihtakna le deihsaknate ong bei mangta-in buaina le haksatnate in ong tuam cip ahi hi. Kithuhual theihna lungsimte kinei nawn loin, Ei muhzia le Sanzia kibat pih lo midangte gal le sa bangin neihna lungsim ong neisak mawk hi.

Tua ahih manin, tuipi gal khat a tungsa Zomite’n hih tual lungsim kipai khia zo nailo hi. Mihing khat bek tolteen, cih bang om thei loin, kiim le pam, nasep pih lawm le gual, biakna pawlpi, kipawl khopna tuamtuamte ah (မဆလ) lungsim hem khia-in, khat le khat khut kilen a, i kalsuan ding thupi mahmah hi.

Mi tawh kipawl theihna le kithu hual theihna pen ei mihing t’adingin, gualzawhna lampi le i mavang nang lampi khat na hi hi. Lawm le gualte lakah i om ciangin zong, kiniam khiatna neih ding zong thupi hi. Kiniam khiat icih ciangin, i lungsim ngaihsutnate sung khia lo a, i lawmte’ deihna bek tawh i kalsuan leh i lunggim thei zel ding hi. (Gent; win=win) Kipawl khawm theihna le kithuhualna icih pen thuk mahmah le zai mahmah hi. Tua ahih manin Mimal khat le khat kizopna ah itna, deihsakna le cihtakna om lo pi’n kigualzo ngei lo ding hi. Suangpi suangneu in thek, i cih mah bangin, Kipawl khopna khat peuhpeuhah, i panmunte kizahtaksak le kitelsaim theihna zong i neih a kul ahi hi. Khangluite’ paunak ah “Simbeng zong kim citciat, tangzang kiguang,” acih mah bangin kipawlna sung, pawlpi sungah i septheihnate thasial het loin khut khat tawi khe khat khai i bat leh, i masuan ah gualzawhna tawh kidim den ding ihi hi. 