Zo Paunak le Thugilte

            I pu i pate’ pilna le theihna khempeuh pen lakam le paunakte tawh kiciamteh hi. Lai nei lo ihih manin kam tawh lotngah (Oral Tradition) ciamteh suksukin a khang a khangin kihilh sawnsawn hihang. Hihte sungah pilna lak theih ding tampi om bektham loin lai lam tawh kisai lakam, kam malthuk, tang(lai) kamte (Pau upa) kihel ahih manin i gou i gamhpi ahi hi. Thei ding, pilna la ding, le kepcing ding ahi hi.

B tawh kipan teng

  1. Baak tawh kibang

Baak pen, ganhing bangin khe li nei a, vasa  bangin lengthei ahihbangin, mihing zong kop leh

kaíthuah a, thu le la khat peuhpeuh a díkzul kawi kawite, baak tawh kibang, kici.

  1. Baak vaat bang

Diang ngeingai, manlahna genna hi.

  1. Baak vat khiat

Baak vatkhiat thaamna nei loin lei kidenna bangin, zalian khat zakiatna genna.

4.Baal nekin ne

An dang khat peuhpeuh i nek ciangin, ut bangin kipheng sawk mawk lo napi, baal ahih leh, kuangsung a kilui i duh bangin teelin, kine thei ahih manin sa leh an nuamtak, kham tak-a nek ciangin, baal nekin kine, kici hi.

  1. Baalteh tung a tui tal bang

Baalteh tungah tui i sun hangin a thaam lohbangin, thuhoih thupha hilhhilh napi a zui nuam lote, baalteh tunga tuital tawh kigenteh hi.

  1. Baa-tan sa zong kiteenpih thei

Kau in mi khat ne-in a valh cingin, tua mi’ pumpi ngeen tawh khuh in a baa-neel sam a tansak ciangin, a kau’baanel sam kitan in, a mi khah-in a suahtak ciangin, “kau nei hi,” kici nawn loin, misiangtho khat suak a, zi dingin kiteenpih thei, cihna hi.

  1. Baibek zingtho bang

Zingtho tung samhiat lo, kipuah lo a, mi lakah pai in kam tam lailaite baibek zingtho bang, kici hi

  1. Bangkua zuphel thawlsa, gatang thawl lo

Zu le an tawh thukim khawm a, kila sa thukhat peuh paulap a  nuakikte thu, a kigen ciangin thupatna in kizang.

  1. Bangkua sung thu vathang-a khai

Eimi innkuan sung thu im lo a, mi khempeuh’ theih dingin genthang, cihna bangkua tung santak vathang kici a, tua mun-a khai tawh a genteh kawm hi.

10.Baangkua kan zah gatang thawl

Innteekte le, thu tuamtuam gen-a hawh, leenglate a kipan, tangval zawlhelte’ thugente zong a thu kituak thei, thukim thei, cihna hi. Thu kisung khempeuh kinial lo.

11.Bawmta gal suak

Nungak in a lawmpa sangin a zawltuah bawm ta pa a ngaih zawk ciangin, tangvalpa adingin a baw-mtapa a gal suak.

12.Bawmsia leh patmu

Bawmsia sungah patmu kikoihleh kia loin a om khop theih bangin, khankhinsa teeksia khat le nuntakna kipan tung numei no khat a teen ciangin, gentehna hi:

13.Bawng in a hon ngai

Bawng in a nampihte a ngaih bangin, mi namte kingai.

14.Bawng nuak bang

Hih thu hih la a sia a pha hi bang hi, cih gen loin, omcipna pen, bawng nuak tawh kibang, cihna.

15.Bawng zawngkhal tho in bawm

Cina in zawngkhal banah, thusia, lasia, kamsiatna tuamtuam in hong behlap ciangin, bawng zawngkhal tho in a bop tawh kigenteh hi.

16.Beel gong hek leh thei va tuk

Zubeel a kiguang peuh khum le khum lo sit kul loin zu mah hi lel hi. Niknuai a hihnak leh su hi lel hi, cihna.

17.Beel ngak siah

Misi khat a vui khit ciangin a kha adingin, a innkuanpihte in an a huan peuh siahtuam a, hun khat ciangin phutuah na gal-aih, sa aihna a neih khitciangin a kha suakta hi, ci-in um uh ahih manin, beelngak siah nawnlo hi. A site’ kha an siah nuam a hih mah bangin a nungta laite ankuang um khawm ding thupi a sakna thu genkhawmna hi.

  1. Beelto le khuai sawk

Zuhawm le khuaisawk in ne hamtang cihna. Hampha cihna.

  1. Beel taw heeng paih ngeina

Nupa kipalngulh kimak ngeina.

20.Beel hawm a gin ngaih

Thugen siam dakdak khat peuh, a sung lamah thugil a neilo peuh na hi kha thei.

21.Beli thoknawn gah zaw

zinung tate khuasuak zaw thei.

  1. Biang vaitung bang

Lungdam-in ciak lialua, zite’n dawn in kivaitutna bawlpahte biang vaitung, kici.

23.Bilpi leh sumkuang bang

A taihat bilpi pen, taihat lo’napi a khawl lo sumkuangin a zawh mah bangin, thahatna sangin, lungkia lo a citakna in matutna hi zaw, cihna.

24.Bilkim khuai le lukhap khen

Kimpih khuai leh lukham khen. Nu le pa cia phasa tate’ sihleh, sihna hanga nupa na bel hi cihna.

25.Behiang kum in kum sia

February kha ni 29 a phak kum li hal in behiang kum kici a, tua kum in zawnna, natna, gamsi om thei ci in ki um hi.

26.Bokthok kawl ta lah

Omna khua sungah ta zolo a, khamtung ciahkik a gen nopna.

  1. Bokthok sung a om siing gawtaak in a thahna peel lo

Sing in a ngeina peel lo, mihing in a zongsatsa ngeina khat peel lo.

28.Bilngong zaksap za (Bengngong zaksap za)

Zaksap, cih pen zak batlohna mun, cihna hi. Bilngongte in za ke’n teh i cih tengteng za zawsop thei cihna hi.

29.Buah in ka mei sau hen ci-in a zutzut leh tom semsem

I cithei ding kisa leng, cimawh semsem cihna inkizang hi.

30.Buipi lei kei in zong khua ngai

Lei khuat a manlah mahmah buipi in zong khua a ngaih bangin, mihing in zong manlah hun in, kim le pam khuangaih kul.

31.Bul kilok lo dawn kilok

A bul zaw, a thupi zaw mite’ buai lo napi, nautang mawkmawkte’ buaina pen, thupi masa lo.

32.Buhvui a taksate kuun

Mipil, mi ginate kiniamkhat thei zaw.

33.Bumlehna ah om kei un,

Ei tung hong tu thei hi